... το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια, το οποίο για να γίνει αντιληπτό ως μέγεθος, ισούται περίπου με το μέγεθος της οικονομίας του Μεξικού, σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του CNN. Πρόκειται για το ταμείο που δημιουργήθηκε για να διασφαλίσει το μέλλον των επόμενων γενεών.
Αντί να το ρίξουν τα έσοδα στην κατανάλωση συμπεριφερόμενοι με αφροσύνη, επένδυσαν στη νέα γενιά, απαλλάσσοντάς την από το κόστος, μέσω φορολογίας, να παρέχει στους απόμαχους της ζωής τα μέσα για να επιβιώσουν, τη σύνταξη, αφού βέβαια πρώτα έκαναν όσα έπρεπε για να διασφαλιστεί η ακώλυτη εκμετάλλευση του πλούτου υδρογονανθράκων της χώρας.
Ταυτόχρονα, απαλλάσσεται και ο κρατικός προϋπολογισμός. Τούτων λεχθέντων, είναι παράξενο με αυτά τα δεδομένα, που οι κάτοικοι της χώρας της όμορφης Νορβηγίας, συμπεριλαμβάνονται στους πλέον ικανοποιημένους από τη ζωή τους στον κόσμο;
Η πρώτη μεταφορά εσόδων από το πετρέλαιο πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 1996, αλλά κανείς δεν ανέμενε ότι θα έφτανε τόσο γρήγορα το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του επιτεύγματος, η αξία του επενδυτικού ταμείου υπερβαίνει τα 190.000 δολάρια κατά κεφαλήν, δηλαδή για κάθε έναν από τα 5,2 εκατ. πολίτες της Νορβηγίας.
Την ίδια στιγμή, κάποιοι άλλοι στον ευρωπαϊκό Νότο έχουν ένα αρνητικό κατά κεφαλήν ρεκόρ, με τον κάθε πολίτη να χρωστά από τη στιγμή… της γέννησής του, μερικές δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Η «επένδυση» στη νέα γενιά από την ανάποδη δηλαδή…
Αξιοποίηση, επένδυση και αντιστάθμιση…
Ας δούμε όμως και μερικές ακόμα «λεπτομέρειες». Το επενδυτικό ταμείο αυτό «επενδύει», με σκοπό να αυγατίσει το ποσό και να διασφαλίσει… ακόμα περισσότερο το μέλλον του πληθυσμού της χώρας. Πώς το κάνει αυτό; Μα με επαγγελματίες διαχειριστές, τους καλύτερους του κόσμου, οι οποίοι αμείβονται πλουσιοπάροχα.
Εν ολίγοις, δεν υποφέρει η κοινωνία τους από ιδεοληπτικά σύνδρομα του στιλ «μακριά από τα χρηματιστήρια», συντηρώντας την ψευδαίσθηση ότι τα χρήματα είναι ασφαλή αν παραμένουν είτε σε… σεντούκι, είτε σε κάποια κρατικά ομόλογα. Το χαρτοφυλάκιο διαφοροποιείται, επενδύσεις «σίγουρες» (δεν υπάρχουν τέτοιες και εμείς στην Ελλάδα θα έπρεπε να το γνωρίζουμε καλά αυτό), επενδύσεις μέσου επιπέδου ρίσκου και επενδύσεις υψηλότερου ρίσκου.
Οι τοποθετήσεις κάνουν ένα είδος άτυπου «hedging», αντιστάθμιση επενδυτικού κινδύνου. Στο περίπου και σχηματικά η χρήση του όρου, διότι η χρηματοοικονομική αυτή ορολογία έχει διαφορετική ερμηνεία και περιεχόμενο, συνδεόμενη και με τα περίφημα «παράγωγα» προϊόντα, τα «derivatives».
Επενδύω π.χ. ένα ποσό κάπου και την ίδια στιγμή «στοιχηματίζω» με χρήματα στο εφιαλτικό σενάριο της επιλογής μου. Ακριβώς επειδή οι πιθανότητες να προκύψει το κακό σενάριο είναι πολύ χαμηλές, στην αγορά παραγώγων επενδύοντας λίγα λεφτά έχεις τρομακτικές επιδόσεις… κάτι σα να στοιχηματίζεις ότι μια ομάδα του επαρχιακού τοπικού πρωταθλήματος θα νικήσει τον Ολυμπιακό, για να το κάνουμε πιο λιανά…
Οπότε αν προκύψει το εφιαλτικό σενάριο, οι μεγάλες απώλειες θα αντισταθμιστούν από τη δυσανάλογα υψηλή, σε σχέση με την επένδυση-στοίχημα, απόδοση στην αγορά παραγώγων. Η λογική είναι χονδρικά αυτή. Είναι σαφές ποιος είναι ο «Ολυμπιακός» και πια η ομάδα του τοπικού επαρχιακού πρωταθλήματος…
Εν προκειμένω, όσον αφορά στο συνταξιοδοτικό ταμείο των Νορβηγών που προέρχεται από τα έσοδα των υδρογονανθράκων, η αντιστάθμιση επιτυγχάνεται από τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου, με στόχο τουλάχιστον να μην μειωθεί το αρχικό κεφάλαιο του επενδυτικού ταμείου, το οποίο όσο συνεχίζονται οι πωλήσεις υδρογονανθράκων, εξ ορισμού αυξάνει το αποθεματικό.
Οι διαχειριστές του νορβηγικού επενδυτικού ταμείου που μπορεί να είναι πρόσωπα νορβηγικής καταγωγής ή καταξιωμένα στελέχη από τη διεθνή αγορά, έχουν επενδύσει στις μετοχές των κολοσσών Apple (τεχνολογία), Nestle (διατροφή), Royal Dutch Shell (ενέργεια), Novartis (φαρμακοβιομηχανία), Microsoft (τεχνολογία), Alphabet, στην οποία ανήκει η περίφημη Google (δε χρειάζονται διευκρινίσεις!)…
Η νεοελληνική διαστροφή
Όλα αυτά είναι καλά και κατανοητά και ευελπιστεί κανείς πως όταν έρθει η ώρα για την εκμετάλλευση των ελληνικών υδρογονανθράκων, με τη συνήθη καθυστέρηση μιας δυο δεκαετιών, καθώς η χώρα «επένδυε» στην προμήθεια με σημαντικό «καπέλο» ρωσικού φυσικού αερίου και για λόγους που χωρούν πολύ σπέκουλα (…) κανείς δεν ενδιαφερόταν για να κάνει τα αυτονόητα.
Όχι όπως έκαναν οι «ξενέρωτοι» για πολλούς Νορβηγοί, αλλά όπως π.χ. έκαναν οι «θερμοί μεσογειακοί» Κύπριοι, που ήδη άρχισαν να απολαμβάνουν τα αποτελέσματα της υπευθυνότητας που επέδειξαν, προς το παρόν μόνο σε γεωπολιτικό επίπεδο. Δεν είναι μόνο αυτό όμως που χρήζει παρατήρησης από ελλαδικής πλευράς.
Επειδή το πλεόνασμα επιπολαιότητας στην Ελλάδα είναι κυριολεκτικά σκανδαλιστικό, ας θυμηθούμε όσα έκαναν οι Νορβηγοί προετοιμαζόμενοι για να αξιοποιήσουν τον ορυκτό τους πλούτο. Και αν δει κανείς τον χάρτη, θα διαπιστώσει ότι o πλούτος βρίσκεται στη νορβηγική θάλασσα, δίπλα στη θάλασσα του Μπάρεντς όπου βρίσκονται ρωσικά αποθέματα και όλα αυτά, στον Αρκτικό κύκλο.
Μια περιοχή υψηλής έντασης καθώς αποτελεί θάλασσα που δίνει έξοδο στη μειονεκτούσα γεωγραφικά Ρωσία, άρα το ενδεχόμενο εντάσεων είναι εξ ορισμού υψηλό. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα μπορούσε κανείς να εξισώσει το πρόβλημα με την άμεση απειλή εθνικής ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Ελλάδα από την Τουρκία.
Οι Νορβηγοί επένδυσαν στις ένοπλες δυνάμεις τους και στην αμυντική τους βιομηχανία. Διαθέτουν αξιόμαχο ναυτικό, διαθέτουν και κάποιες εταιρίες (π.χ. Kongsberg) πραγματικά «κοσμήματα», απολύτως ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο, με εκπληκτικά τεχνολογικά προϊόντα.
Η πρώτη επένδυση γίνεται στην ασφάλεια
Η Ελλάδα ήδη ενδιαφέρεται για επάκτιες συστοιχίες πυραύλων για να θωρακίσει το Αιγαίο και καλά κάνει. Όμως, η πολυετής παραμέληση της αμυντικής της ισχύος με την αιτιολογία της κρίσης και των μνημονίων, μέχρις ενός βαθμού θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή.
Εάν δεν ήταν χώρα-φορέας τρομακτικών ιδεοληπτικών εμμονών και προσπάθειας να διατηρήσει στη ζωή αυτά που έκαναν την κρατικοδίαιτη ελίτ να ευημερεί, σε βάρος της κοινωνίας, κι εάν οι Ένοπλες Δυνάμεις της δεν είχαν καταστεί μονολιθικοί, δύσκαμπτοι και αρτηριοσκληρωτικοί θεσμοί που αντιστέκονται στην αλλαγή και την προσαρμογή στις συνθήκες, θα μπορούσε να βάλει «κόκκινες γραμμές» εκεί που έπρεπε.
Μπορεί να μην τον κατανοούμε, όμως αυτές οι «λεπτομέρειες» θα μπορούσαν να αποβούν καθοριστικοί για τον ρόλο που θα κληθεί να διαδραματίσει η χώρα μας στην ευρύτερη περιοχή, συνεπεία των γεωστρατηγικών τεκτονικών αλλαγών που συντελούνται. Όσο πιο υπεύθυνος είσαι και όσο περισσότερο μπορείς αυτόνομα να παίξεις τον ρόλο σου, τόσο μικρότερη είναι και η ανάγκη «κηδεμονίας» από τον οποιονδήποτε ισχυρό αυτού του πλανήτη.
Κάθε χώρα είναι «καταδικασμένη» να ζήσει και να επιβιώσει στο πλαίσιο που καθορίζει γι’ αυτήν το γεωγραφικό σημείο που βρίσκεται και τα συμφέροντα που «συναντιούνται» και αλληλεπιδρούν – επηρεάζουν με τα δικά της. Κατά συνέπεια, «σεϊχάτο» δεν πρόκειται να γίνουμε και να γυρνάμε με κελεμπίες μοιράζοντας… ρολόγια, όπως οι παλιοί καλοί ηθοποιοί στις ελληνικές ταινίες περασμένων δεκαετιών. Στοιχειωδώς σοβαροί πρέπει να γίνουμε, όχι για να «φυσάμε το χρήμα», αλλά για να επιβιώσουμε.
Δεν θα ανακαλύψουμε εμείς «τον τροχό». Προηγήθηκαν άλλοι. Όσο δυσκολευόμαστε να συνειδητοποιήσουμε τα αυτονόητα και να συμπεριφερθούμε ορθολογικά, τόσο θα ετεροχρονίζεται η οριστική έξοδός μας από την τρομακτική κρίση που εξακολουθούμε να βιώνουμε. Κι ας μην ξεχνούμε ποτέ, ότι οι υδρογονάνθρακες μπορεί να αποδειχθεί ευλογία, μπορεί όμως και κατάρα.
Η Νορβηγία είναι μια πολύ καλή περίπτωση χώρας, το παράδειγμα της οποία πρέπει να μελετήσουμε. Αναλυτικά και σε όλες του τις διαστάσεις, όχι αποσπασματικά όπως συνηθίζουμε. Διότι υπάρχουν σοβαρότατες ενδείξεις, πως ήδη αυτό κάνουμε, σα να μη διδαχτήκαμε τίποτα…
Μιχαήλ Βασιλείου, defence-point
